Kí ức Nguyễn Cảnh Bình về cuốn sách thực vật học kinh điển

Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam.

“Nhưng tôi giới thiệu cuốn sách này ở đây, í nói là sách kinh điển, là công trình đồ sộ của một người Việt Nam, và nhờ cuốn sách này, GS Đỗ Tất Lợi được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh..“

Nguyễn Cảnh Bình

Hôm nay, tôi tình cờ thấy lại cuốn sách này, với lời đề tặng của GS Đỗ Tất Lợi tặng mẹ tôi, dược sĩ Nguyễn Thu Hường, trợ lí/thư ký của Giáo sư ngày đó, viết ngày 12/2/1978, gần 40 năm trước.

Thuở nhỏ, khi chừng 7-8 tuổi, đến khi đã lớn chừng 15-16, tôi vẫn hay theo mẹ tôi lên trường DH Dược, nhất là mùa hè cấp 1 thì toàn được chơi lang thang ở đấy, và vẫn nhớ những lần gặp ông Đỗ Tất Lợi mà từ dạo đó, mẹ tôi và các cô chú ở đó đều gọi là cụ Lợi.. dù mãi sau này mới hiểu được tầm vóc, giá trị và gia thế, hoàn cảnh của ông Đỗ Tất Lợi.

Ông là người/con cháu nhà Mai Lĩnh, một trong những NXB đầu tiên của Việt Nam, thành lập quãng 1932-1933, và thi vào trường Y Dược Đông Dương vì muốn thi trường khó nhất, hay nhất, ít người đỗ nhất (trích cuốn Nhà Mai Lĩnh..), nhưng ông sống rất giản dị, ăn uống, nói năng, đều từ tốn, nhẹ nhành, không cầu kỳ, suốt đời mải mê nghiên cứu khoa học. Nhưng đọc được câu cuối trong cuốn Nhà Mai Lĩnh, của ông Năm hay Sáu trước khi mất nói lại mà thấy thấm thía, giá trị..

Nhưng tôi giới thiệu cuốn sách này ở đây, í nói là sách kinh điển, là công trình đồ sộ của một người Việt Nam, và nhờ cuốn sách này, GS Đỗ Tất Lợi được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh.. Ước gì nhiều người Việt, nhiều tác phẩm được người Việt viết, giống như cuốn sách này. Kinh điển không chỉ là văn chương, là nghệ thuật, là triết học, là lịch sử.. mà còn là y khoa, dược khoa, là những thứ hữu ích, thậm chí cực kỳ hữu ích với chính cuộc sống con người..

Thật may mắn cho tôi, khi chỉ là đứa bé 6 tuổi, và nhất là giai đoạn 10-12 tuổi, được gặp và bắt đầu tò mò đọc cuốn này, và đầy lôi cuốn, hấp dẫn, dù vẫn chỉ là một đứa trử tò mò, và thông minh (như được nhận xét ngày đó), và không biết có chịu ảnh hưởng vô thức bởi tác giả và tác phẩm này không..

Bình.