Hướng dẫn quy trình chung tiến hành trồng cây thuốc (GACP – WHO)
Phần này hướng dẫn chung về thực hành tốt nuôi trồng cây thuốc, mô tả các nguyên tắc tổng quát và đưa ra những chi tiết kĩ thuật để trồng cây thuốc cũng như mô tả các biện pháp kiểm tra chất lượng khi có thể áp dụng.
Nguyên tắc chung:
- Việc trồng cây thuốc cần thâm canh, quản lý chặt chẽ.
- Điều kiện và thời gian cần cho việc trồng trọt: thay đổi tùy theo chất lượng của loại dược liệu cần có.
- Phương pháp trồng (TVO):
Nếu không có các số liệu về trồng trọt được công bố hoặc ghi trong tài liệu khoa học thì nên theo các phương pháp trồng trọt cổ truyền nếu phương pháp này khả thi.
Nếu không thì cần tiến hành nghiên cứu phương pháp trồng trọt.
Cần theo đúng nguyên tắc canh tác tốt, bao gồm việc luân canh thích hợp các loại cây được chọn theo mức thích hợp với môi trường và việc là đất cần thích ứng với sự tăng trưởng của cây và yêu cầu khác.
Cần theo những kỹ thuật nông nghiệp bảo tồn (CA) nếu thấy thích hợp, nhất là trong việc tích chứa các chất hữu cơ và giữ độ ẩm cho đất.Nông nghiệp bảo tồn cũng bao gồm các hệ thống “không cần làm đất”
Chọn địa điểm
1. Xem xét điều kiện khí hậu đất đai:
Các dược liệu nguồn gốc từ cùng một loài có thể có chất lượng rất khác nhau khi trồng ở những địa điểm khác nhau, do ảnh hưởng của đất, khí hậu và những yếu tố khác. Những khác biệt này liên quan đến ngoại dạng thực thể hoặc những biến đổi của các hợp phần mà sự sinh tổng hợp của những hợp phần này có thể bị ảnh hưởng bởi các điều kiện môi trường bên ngoài, bao gồm các biến số về sinh thái và địa lý cần được xem xét.
2. Cần tránh những nguy cơ bị ô nhiễm do ô nhiễm đất, không khí bởi các hóa chất độc hại.
3. Cần đánh giá tác động của những lần sử dụng trước đây tại địa điểm canh tác, gồm cả việc trồng các loại cây trước đây và việc áp dụng những sản phẩm bảo vệ cây trồng, nếu có.
Môi trường sinh thái và tác động xã hội
Việc trồng cây thuốc có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng sinh thái và đặc biệt là tính đa dạng di truyền của hệ thực vật và động vật trong các môi trường sống ở xung quanh. Chất lượng và sự tăng trưởng của cây thuốc cũng có thể bi ảnh hưởng bởi các loại cây khác, sinh vật khác bởi những hoạt động của con người. Việc đưa vào canh tác một loại cây thuốc không thuộc bản địa có thể có tác động đến cân bằng sinh học và sinh thái của khu vực. Cần theo dõi tá động sinh thái của các hoạt động trồng trọt theo thời gian, nếu có thể được.
Tác động xã hội của việc canh tác đối với các cộng đồng địa phương cần được khảo sát để đảm bảo tránh được các tác động tiêu cực đối với việc làm ăn, sinh sống tại địa phương. Xét theo các cơ hộ tạo thu nhập cho địa phương thì cần canh tác quy mô nhỏ thì thường tốt hơn là sản xuất quy mô lớn, nhất là khi các nông dân sản xuất quy mô nhỏ cùng tổ chức bán sản phẩm của họ. Nếu việc trồng cây thuốc quy mô lớn đã và đang được xúc tiến thì cần thận trọng sao cho các cộng đồng địa phương được hưởng lợi trực tiếp. Ví dụ như mức lương công bằng, cơ hội việc làm đồng đều và tái đầu tư vốn.
Khí hậu
Các điều kiện khí hậu, ví dụ như, độ dài của ngày, lượng mưa (cung cấp nước) và nhiệt độ trên đồng ruộng, đều ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng của cây thuốc về mặt vật lý, hóa học và sinh học. Thời gian có nắng, lượng mưa trung bình, nhiệt độ trung bình, gồm cả khác biệt về nhiệt độ ban ngày và ban đêm, cũng ảnh hưởng đến các hoạt động sinh lý, sinh hóa của cây và cần xét đến những hiểu biết đã có (TVO: số liệu về thủy văn vùng).
Thổ nhưỡng
1. Điều kiện đất: Đất cần có những lượng thích hợp các dưỡng chất, chất hữu cơ và những yếu tố khác để bảo đảm chất lượng và sự tăng trưởng tối ưu của cây thuốc. Các điều kiện tối ưu của đất, bao gồm:
- Loại đất
- Hệ thống thoát nước khả năng giữ ẩm
- Độ phì nhiêu
- Độ PH
phải thích hợp cho loài cây thuốc được chọn và/hoặc bộ phận thảo dược cần có (TVO:cần nghiên cứu các yếu tố này).
2. Bón phân: Thường không thể tránh khỏi việc dùng phân bón để cây thuốc đạt sản lượng cao. Tuy nhiên, cần phải bảo đảm việc dùng phân bón: Đúng loại và số lượng qua nghiên cứu nông nghiệp (TVO: cần nghiên cứu: loại, số lượng phân bón). Thực tế là các loại phân bón hữu cơ và hóa học thường được dùng.
Không được dùng phân người làm phân bón do tiềm năng hiện diện vi sinh vật hoặc kí sinh trùng truyền nhiễm.
Phân súc vật (phân chuồng) cần được ủ kĩ để đạt các tiêu chuẩn vệ sinh, an toàn đối với giới hạn vi khuẩn có thể chấp nhận và diệt được khả năng nảy mầm của cỏ dại, Mọi lần sử dụng phân chuồng đều phải lưu hồ sơ.
Nên dùng các loại phân hóa học đã được nước canh tác và nước tiêu thụ chấp nhận.
Tất cả các chất dùng để bón đều cần được áp dụng một cách tiết kiệm theo đúng nhu cầu cụ thể của loài cây thuốc và khả năng cung cấp của đất. Cần dùng phân bón thế nào để tránh thất thoát đến mức tối thiểu.
3. Các nhà trồng trọt cần theo đúng những tập quán góp phần bảo tồn đất đai, giảm thiểu sự xói mòn, ví dụ như bằng cách tạo những vùng đệm trên và cách bờ sông, suối và trồng các loại cây bao phủ mặt đất và “phân xanh” (các loại cây trồng để sau đó cây dập), nhu cỏ linh lăng.
4. Tưới nước và thoát nước.
Cần kiểm tra và thực hiện việc tưới nước và thoát nước đúng theo nhu cầu của từng loài cây thuốc trong các thời kì tăng trưởng khác nhau của cây.
Nước dùng để tưới cần đúng tiêu chuẩn chất lượng của địa phương, khu vực hoặc quốc gia.
Cần thận tọng để đảm bảo các cây đang trồng không bị thiếu nước hay úng nước.
Nhìn chung, khi chọn cách tưới nước, phải xem xét đến tác động đối với sức khỏe của các cách tưới nước khác nhau (những dạng tưới nước khác nhau như tưới trên mặt đất, dưới mặt đất hoặc tưới phun), nhất là những nguy cơ truyền bệnh do các vật chủ trung gian.
Chăm sóc và bảo vệ cây.
Chăm sóc
Các thực hành quản lý trên đồng ruộng cần phải theo những đặc điểm tăng trưởng và phát triển của từng loại cây thuốc cũng như bộ phận nào của cây được định dùng làm thuốc. Việc áp dụng đúng lúc các biện pháp như bấm ngọn, nhặt nụ, tỉa cảnh và che nắng có thể áp dụng để khống chế sự tăng trưởng và phát triển của cây, để cải thiện chất lượng và số lượng dược liệu sản xuất được.
Bảo vệ
Mọi loại hóa chất nông nghiệp dùng để kích thích tăng trưởng hoặc đê bảo vệ cây thuốc cần được giữ ở mức tối thiểu, và chỉ áp dụng khi không có biện pháp nào khác. Cần theo đúng phương pháp phối hợp quản lý sâu rầy, khi thích hợp khi trồng cây thuốc.
Khi cần:
Chỉ được dùng các loại thuốc hiệu quả, theo đúng nhãn thuốc và/hoặc các hướng dẫn đặt trong bao bì của từng loại sản phẩm và các yêu cầu quy định áp dụng cho các nước đối với người trồng và người sử dụng cuối cùng.
Chỉ có các nhân viên có đủ khả năng sử dụng các thiết bị đã có sự phê chuẩn mới được tiến hành áp dụng thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ.
Tất cả các lần sử dụng đều phải lưu hồ sơ:
Khoảng thời gian tối thiểu giữa những lần xử lý nói trên và kỳ thu hoạch theo đúng nhãn thuốc và/hoặc các hướng dẫn đặt trong bao bì của mỗi loại sản phẩm bảo vệ cây trồng, và việc xử lý nói trên chỉ được tiến hành khi có tham khảo và được sự thỏa thuận của bên mua cây thuốc hay dược liệu.
Nhà trồng trọt và nhà sản xuất phải theo đúng các giới hạn tối đa về lượng tồn đọng thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ theo quy định của các cơ quan luật pháp cấp địa phương. Khu vực và/hoặc cấp quốc gia trong các nước hoặc khu vực của cả người trồng trọt và người sử dụng cuối cùng. Các thỏa ước Quốc tế như Công ước quốc tế bảo vệ cây trồng và Các quy tắc về thực phẩm cũng cần được tham khảo, liên quan đến việc sử dụng thuốc trừ sâu và lượng tồn đọng khi trồng cây thuốc.
Trích dẫn và tham khảo: Tài liệu hướng dẫn thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc GACP – WHO
Xem thêm: Xác định đúng hạt giống và các vật liệu nhân giống
Xem thêm: Các bước nhận dạng/xác định cây thuốc đã trồng/thu hái
Coppy xin vui lòng dẫn nguồn: Atifresh.com.vn
